De grote vriendelijke reus

Door Monique Beekmans, Cattery Feline Fantasy.

Maine is één van de zes staten van Nieuw-Engeland in het uiterste noordoosten van de Verenigde Staten. Een streek vol glooiende heuvels, vele dichte naaldbossen, ruige bergen en een zeer gevarieerde kust. Van de grillige rotsen in Maine tot zanderige stranden in Connecticut zijn ontelbare meren en uitgestrekte zoutmoerassen te vinden.

Het westen en noorden worden gedomineerd door de Appalachen. Een hard en ruig land met milde, korte zomers en lange, koude winters. Hier staat de kinderwieg van een van de oudste Amerikaanse kattenrassen dat tegenwoordig vele harten doet kloppen: de Maine Coon!

De oorsprong van de Maine Coon is net zo ondoorgrondelijk en in nevelen gehuld als het land waar het ras is ontstaan. Bijzondere, romantische en zelfs fantastische mythen bestaan over de oorsprong van deze halflangharige, gedomesticeerde kat.

De meest grappige mythe, gelijk ook de meest ongeloofwaardige, is dat de Maine Coon is ontstaan door een kruising van een verwilderde kat met een wasbeer (raccoon). Net als de wasbeer heeft de Maine Coon een dikke, dichtbehaarde staart met zwarte ringen.

Net als bij de wasbeer kun je bij de Maine Coon aan zijn voeten iedere teen heel gedefinieerd zien zitten (in tegenstelling tot de meeste katten die een voetje hebben dat uit één geheel lijkt te bestaan). De wasbeer zou gelijk ook de tweede helft van de naam verklaren. Genetisch gezien is zo’n kruising natuurlijk volkomen onmogelijk, maar het is wel een heel leuk verhaal!

Meer aannemelijk is de volksvertelling van de Engelse zeevaarder, kapitein Charles Coon, die op zijn schepen ook halflangharige katten had (naar alle waarschijnlijkheid Noorse Boskatten) om zijn schepen vrij te houden van ongedierte. Telkens als kapitein Charles Coon in Nieuw-Engeland aanmeerde en zijn matrozen walverlof gaf, deden de scheepskatten hetzelfde! Toen steeds meer halflangharige kittens begonnen te verschijnen in de nesten van de lokale wilde katten, begon men deze steeds vaker “Coon’s katten” te noemen.

Een andere legende is die van Marie Antoinette’s geliefde langhaar katten. We hebben het dan over de tijd rondom de executie van de Franse koningin, ergens aan het eind van de 18^e eeuw. Documenten zijn bewaard gebleven, die ons vertellen dat tijdens de Franse Revolutie complotten werden gesmeed om de koningin uit Frankrijk naar de Verenigde Staten te krijgen met medewerking van een zekere kapitein Samuel Clough, die zelf uit Wiscasset, Maine kwam. 

In brieven van de kapitein aan zijn vrouw, vraagt hij haar het huis zo comfortabel mogelijk te maken zodat de koningin bij de kapitein en zijn familie kan intrekken. Uit de vrachtlijsten blijkt ook dat dure meubelen en andere eigendommen aan boord van het schip waren, waaronder ook zes langharige katten. Na de onthoofding van Marie Antoinette in 1793, eiste niemand de Koninklijke eigendommen op. Zo gebeurde het dat de katten in Maine bleven en zich daar vermengden met de locale kattenbevolking.

Dan hebben we de legende die de meeste fokkers als waar beschouwen en die in tijdsetting misschien ook wat beter past. De gedomesticeerde kat (Felis catus) vindt zijn oorsprong in de landen rondom de Middellandse Zee. Dit betekent dat voor de ontdekking van Amerika, daar geen gedomesticeerde katten voorkwamen. Ergens aan het eind van de 1^e eeuw hebben de Vikingen voor het eerst een voet aan wal gezet in Amerika en hebben daar nederzettingen gesticht. In de staat Maine vond men een Noorse munt uit de regeerperiode van Olav IIII van Noorwegen (1067 - 1093 n. Chr.).

Het is heel goed mogelijk dat de Vikingen ook Noorse Boskatten hebben meegenomen, die zich vervolgens hebben vermengd met inheemse wildpopulaties zoals de bobkatten, waardoor de eerste gedomesticeerde Amerikaanse katten zijn ontstaan, waaronder ook de Maine Coon.

De Maine Coon is een natuurras. Dit betekent dat het ras is ontstaan zonder (bewuste) inmenging van mensen. Evolutie heeft in de koude, ruige omgeving van Nieuw-Engeland ervoor gezorgd dat de Maine Coon is toegespitst op het overleven onder barre omstandigheden. Het is een groot gebouwde en krachtige kat. Zijn dikke, waterafstotende vacht houdt hem warm in de koude winters. Grote, wijde ogen en oren (die van binnen en van buiten goed behaard zijn tegen de kou) verzekeren de Maine Coon een meestal succesvolle jacht. Ook de lange en vol behaarde staart draagt bij aan zowel de koubestrijding als aan wendbaarheid en precisie tijdens de jacht. Een brede, sterke borst zorgt voor kracht en uithoudingsvermogen. De mooie ruige kraag geeft de Coon een woest uiterlijk; met mij valt er niet te spotten! Vergeet ook niet die grote voeten voorzien van veel teenhaar en scherpe klauwen! Het resultaat is niet alleen een soort natuurlijke sneeuwschoenen, maar ook de belofte dat geen knaagdier of vogeltje veilig is voor deze superieure jager! De wet der natuur zorgde ervoor dat de beste, sterkste jagers overleefden.

De merendeels boerenbevolking van Maine hechtte grote waarde aan een uitstekende muizer als de Maine Coon, maar natuurlijk moest geen heibel ontstaan met de andere boerderijbewoners. Het heeft de Maine Coon gevormd tot een intelligente, zeer relaxte, vriendelijke, sociale kat, waarbij de katers soms een beetje clownesk uit de hoek kunnen komen en de dames vaak toch iets meer waardigheid hebben.

Bereidt u in ieder geval voor op een kletsmajoor met een groot scala aan verschillende prrrrieuws en praauws, die altijd het laatste woord wil hebben, met meestal een verbazingwekkend zacht stemmetje voor zo’n grote lobbes! De Maine Coon ontwikkelt zich heel traag en is pas rond zijn vierde levensjaar helemaal uitgegroeid. Speels blijven ze meestal hun hele leven lang. Veel Maine Coons kunnen trucjes, zoals apporteren. Hun grote fascinatie voor water draagt bij aan het feit dat ze vaak ‘de hond onder de katten’ worden genoemd. Zo ontstond deze Grote Vriendelijke Reus.

Tweehonderd jaar geleden werden Maine Coons simpelweg Maine Cats genoemd. Wanneer 'Coon' is toegevoegd is niet te achterhalen. De toevoeging is in ieder geval gedaan ergens in de 20e eeuw.

De locale bevolking nam hun hun ‘beste muizer’ of ‘mooiste kat’ al mee nam naar Country Fairs in de 19e eeuw, waar de mooiste producten en dieren worden getoond. De eerste beschrijving van Maine Cats wordt gedaan in 'The book of the cat' van Frances Simpson, gepubliceerd in 1903. Uit haar beschrijving kunnen we halen dat ze ruim voor de Amerikaanse Burgeroorlog (1861 tot 1865) voor kwamen. Francis heeft zelf meerdere exemplaren. Ze beschrijft dat meerdere Maine Cats in 1878 bij een show in Boston deelnemen.

De meest beroemde en grootste kattenshow uit die tijd, werd gehouden in de New York's Madison Square Garden in mei 1895. Een brown tabby 'Maine Cat' poes genaamd Cosey, van Mrs. Fred Brown, werd best in show. 

Aan het begin van de 20ste eeuw verliest de Maine Coon terrein aan onder andere de Pers, maar vanaf 1968 wordt door de formatie van de MCBFA (Maine Coon Breeders and Fanciers Association) weer nieuw leven ingeblazen in de populariteit van de Maine Coon.

De Maine Coon wordt voor het eerst erkend door de kattenverenigingen Canadian Cat Association (CCA) en de American Fanciers Cat Association (ACFA) in 1967. Andere kattenverenigingen volgen. The Cat Fanciers Association (CFA) volgt als laatste in 1976.

Doordat verschillende kattenverenigingen bestaan, hebben we ook te maken met verschillende rasstandaards. De meest gehanteerde standaards zijn die van de FiFé, de TICA en de CFA. Echter, over het algemeen zijn de verschillen minimaal. Allen omschrijven een goed gespierde, grote kat, met een vierkante snuit, een rond voorhoofd en een welving in de neuslijn, grote, rechtopstaande oren met pluimpjes en lange oorharen. De vacht is halflang, maar iets korter op de kop, de poten en de schouders en wat langer aan de flanken, de buik en de broek. De staart is lang en vol behaard. Een kraag is zeer wenselijk. Alle kleuren zijn toegestaan behalve de pointtekening, de kleuren chocolate, cinnamon, lilac en fawn en de burmese factoren. Iedere hoeveelheid wit is toegestaan, even als alle oogkleuren.

De verschillen in de rasstandaards zijn nuanceverschillen; bijvoorbeeld als we het over grote kat hebben, hoe groot is dat dan?

Vanaf 2000 neemt het ras echt een vlucht en wordt de Maine Coon het meest populaire (half) langhaarras. Vandaag de dag is de Maine Coon in Europa vaak het best vertegenwoordigde ras op shows en eindigt hij meestal in de top drie van populariteitslijstjes. Populariteit heeft ook een keerzijde… Met alleen al in Nederland zo’n 500 tot 600 geregistreerde Maine Coon fokkers is het niet makkelijk om het kaf van het koren te scheiden.

Over het algemeen wordt de Maine Coon beschouwd als een sterk en gezond ras. Uit de cijfers van een Zweedse dierverzekeraar blijkt dat de gemiddelde levensverwachting van een Maine Coon op >12,5 jaar ligt (pdf). Wel zijn een aantal mogelijke gezondheidsproblemen bekend, waarvoor door zowel fokkers als geïnteresseerden wel op gelet moet worden.

De Maine Coon is het grootste gedomesticeerde kattenras. Katers wegen gemiddeld tussen de zeven en acht kilo, maar uitschieters naar negen, tien of zelfs meer zijn geen uitzondering. Poezen zijn over het algemeen een stukje kleiner (rond de vijf tot zes kilo), maar ook de dames hebben af en toe een uitschieter naar de acht of negen kilo. Mymains Stewart Gilligan (RIP) is ook houder van het Guinness record 'langste kat'. Met deze afmetingen moet zorgvuldig worden gelet op het voorkomen van gewrichtsproblemen zoals Patella Luxatie (een afwijking aan de knieën) en Heupdysplasie. Een ander mogelijk probleem in wording is SMA (Spinal Muscular Atrophy); een op den duur letale aandoening die een degeneratie van de rugzenuwen veroorzaakt met ernstige verlammingen tot gevolg. Tot op heden zijn zeer weinig gevallen van SMA bekend in Nederland en zijn deze terug te herleiden naar een klein aantal gezamenlijke voorouders. Aangezien dit een aandoening is die “ongezien kan meeliften” in een populatie, is het zeker zaak om hier op te letten! Een ander aandachtspunt is HCM (Hypertrofische Cardio Myopathy). Deze genetische aandoening veroorzaakt een verdikking van de hartwand, waardoor het hart steeds meer moeite heeft met het rondpompen van bloed. Helaas voor de Maine Coon is in het verleden een groep Maine Coons gebruikt voor onderzoek naar deze afwijking. Hierdoor heeft het ras ten onrechte een slechte reputatie gekregen. Hiermee wordt niet gezegd dat HCM geen probleem of zorg is. Dat is het wel degelijk! Uit steeds meer veterinaire gegevens blijkt dat de Maine Coon echt niet meer risico loopt dan andere rassen.

Het advies van iedere zichzelf respecterende kattenvereniging aan geïnteresseerden is voor een deel vaak wat je met een beetje gezond verstand zelf ook kunt bedenken: doe geen impulsaankoop! Een kitten is geen modeaccessoire die je volgend seizoen weer weg kunt doen. Zeg altijd dat je even thuis gaat nadenken voordat je een beslissing neemt. Kijk tijdens je bezoek goed rond bij de cattery. Tonen de katten verzorgd en gezond? Zie je geen vieze oren, ogen, neusjes of billen? Kruipen de katten niet weg voor bezoekers, maar komen ze vrij snel nieuwsgierig op je af? Maken de dieren deel uit van het huishouden, of worden ze apart gehouden? Voelen de dieren zich op hun gemak in het huishouden? Is het een goed verzorgd huishouden? Is de moederpoes bij de kittens aanwezig? Kan de fokker testresultaten van de ouders overhandigen? Zijn alle papieren die bij het kitten horen (stamboom, entingsboekje) in orde? Wordt het kitten niet te jong aangeboden? Een kitten mag volgens de meeste rasverenigingen pas vanaf 13 weken verhuizen! Wees in het geval van wanpraktijken vooral niet de ‘redder’… Door een ziek, zielig kitten te ‘redden’, worden wanpraktijken in stand gehouden. U kunt veel beter de fokker aangeven bij de vereniging waar deze is aangesloten, of bij de dierenbescherming.

Meer info